หนู

หนู เป็นศัตรูที่สำคัญของมนุษย์ ความเสียหายทางตรงที่เด่นชัด คือการกัด แทะ กินพืชผลที่มนุษย์ปลูกตั้งแต่ในไร่นา นอกจากนี้หนูยังเป็นสัตว์พาหะสำคัญที่นำโรคหลายชนิดสู่คนและ สัตว์เลี้ยง เช่น โรคฉี่หนู โรคไข้หนู กาฬโรค โรคเกี่ยวกับทางเดินอาหาร ส่วนความเสียหายทางอ้อมมักเกิดจากการกัดแทะเพื่อลับฟันของหนูตามวัสดุ ของสิ่งก่อสร้าง อาคารบ้านเรือน ของใช้ต่างๆ สายไฟ และอุปกรณ์ไฟฟ้าต่างๆ ภายในอาคารทำให้เกิดไฟฟ้าลัดวงจรเป็นอันตรายต่อชีวิต และทรัพย์สินของมนุษย์

ชีววิทยาและนิเวศวิทยาของหนู

                หนูเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ขนาดเล็ก มี 4เท้า รูปร่างทรงกระบอก ลำตัวและส่วนหัวมีขนปกคลุมตลอด ดวงตากลม ใบหูใหญ่ บริเวณจมูกและปากมีขนพิเศษยื่นยาวออกมาเห็นเด่นชัด มีหางยาวเท่ากับหรือยาวกว่าความยาวหัวรวมลำตัว มักมีเกล็ดละเอียดและอาจมีขนสั้นอยู่ประปราย ขาหน้าเล็กมี 4นิ้ว ส่วนขาหลังใหญ่กว่า และมี 5นิ้ว

ชีววิทยา

                หนูเป็นสัตว์ที่ขยายพันธ์ได้เร็วและเกือบตลอดปี ปกติหนูเติบโตเต็มที่เมื่ออายุประมาณ 2 เดือนขึ้นไป เพศเมียตั้งท้องนาน 20-23 วัน และออกลูกคลอกละหลายตัว หลังคลอดลูกแล้ว 24 ชั่วโมง แม่หนูสามารถรับการผสมพันธ์ได้ทันที มีการคำนวณว่าในเวลา 1 ปีหนู1คู่สามารถขยายพันธุ์รวมกันได้มากกว่า 1,000 ตัว

นิเวศวิทยาของหนู

1.        หนูเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดเล็ก ที่สามารถดำรงชีวิตได้ตั้งแต่บริเวณอาร์กติก เขตทุนดรา ไปจนถึงเขตร้อนชื้น ทะเลทรายและภูเขาทราย

2.        หนูมีฟันแทะ 2 คู่ คือกรามบน 1คู่ และอีก 1 คู่อยู่ที่กรามล่าง ทำให้มีนิสัยการกินแบบแทะ เนื่องจากส่วนเคลือบฟันของฟันแทะ มีความแข็งแกร่งมาก ซึ่งมีค่า  Mohs scale เท่ากับ 5 ในขณะที่ค่าความแข็งแรงของตะกั่ว สังกะสี และเหล็กมีค่าเท่ากับ 1.5, 2.5 และ 4.5 เนื่องจากฟันแทะของหนูงอกยาวได้ตลอดชีวิต เฉลี่ยประมาณปีละ 5 นิ้ว ฟันที่ยาวขึ้นมากนั้น จะทำให้กินอาหารไม่ได้ เพื่อไม่ให้ฟันแทะคู่หน้ายาวเกินไป จึงทำให้หนูต้องกัดแทะสิ่งต่างๆ เช่น ต้นไม้ เสาไม้ สายไฟ

3.        หนูมีประสาทสัมผัสและรับรู้ความรู้สึกที่ดีเยี่ยม ปกติหนูเป็นสัตว์ที่ออกหากินในเวลากลางคืน แต่บางครั้งเมื่ออาหารขาดแคลน หรือมีประชากรหนูมากเกิน ก็อาจทำให้หนูบางตัวต้องออกหากินในเวลากลางวัน สิ่งที่ช่วยให้หนูออกกินส่วนบนใต้ท้อง การสัมผัสของอุ้งเท้า  จะทำให้หนูเรียนรู้และจดจำสภาพพื้นที่ที่มันวิ่งผ่านได้เป็นอย่างดี  หนูยังมีจมูกที่มีประสาทรับกลิ่นต่างๆที่ดีเยี่ยม

4.        หนู สามารถส่งเสียงและรับเสียงที่มีความถี่สูง 45 khz หรือ Ultrasound ในการสื่อสารเรื่องตำแหน่งอาหารหรืออันตรายได้ในระยะไกลๆ

5.        การมองเห็นภาพต่างๆของหนู ไม่ดีนักเมื่อเทียบกับสายมนุษย์ ภาพที่หนูมองเห็นเป็นสีขาวดำเท่านั้น

6.        หนูเป็นสัตว์ที่ว่ายน้ำและดำน้ำได้เป็นอย่างดี เพราะจมูกหนูมีลักษณะงองุ้ม และมีแผ่นเยื่อตาปิดตา ขณะที่ดำน้ำ ปกติแล้วหนูสามารถว่ายน้ำได้เป็นระยะไกล 600-1,000 เมตร นาน 3-4 ชั่วโมง

7.        หนู สามารถกระโดดได้สูงถึง 0.5 เมตร และกระโดดได้ไกลถึง 1.2 เมตร จากพื้นที่ราบ และสามารถกระโดดจากพื้นที่สูง  5- 15 เมตร

8.        หนูมีหางยาว เพื่อใช้ทรงตัวบังคับทิศทาง จึงปีนป่ายในแนวดิ่งได้ดี หรือเดินไต่ลวด ที่มีเส้นผ่าศูนย์กลาง 1.6 mm ได้เป็นระยะทางหลายเมตร

ลักษณะอื่นๆ

                สามารถใช้เป็นตัวบ่งชี้การมีอยู่ของหนูในบริเวณพื้นได้ด้วย เช่น เสียงร้อง เสียงวิ่ง กลิ่นสาบ ซากหนู และพบว่าในเวลากลางวัน 1 ตัว อาจประมาณได้ว่าบริเวณนั้นมีหนูประมาณ  25 ตัว

การป้องกันและกำจัดหนูโดยวิธีการต่างๆ

1.        โดยวิธีการสุขวิทยา และสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อม

2.        โดยวิธีกล

3.        โดยวิธีกายภาพ

4.        โดยวิธีทางชีววิธี

5.        โดยวิธีด้วยสารเคมี